Τεχνικές Διάσωσης στη Θάλασσα....
Εάν κάποιος βρεθεί στη θάλασσα πρέπει να πραγματοποιήσει μια σειρά ενεργειών οι οποίες αφενός θα ειδοποιήσουν τους επιβαίνοντες στο σκάφος για την πτώση του, αφετέρου θα τον προφυλάξουν από τα στοιχεία της φύσης μέχρι να βρεθεί ξανά ασφαλής πάνω σε αυτό. Η διατήρηση της ψυχραιμίας του ανθρώπου στη θάλασσα είναι το πιο σοβαρό απαιτούμενο ώστε η περισυλλογή του να είναι ταχεία και ασφαλής. Εάν προσπαθήσουμε να κατατάξουμε αξιολογικά τις ενέργειες του, τότε αυτός θα πρέπει:
1. Να ειδοποιήσει με φωνές ή την σφυρίχτρα τους επιβάτες του σκάφους για την πτώση του στη θάλασσα και να διατηρήσει την ψυχραιμία του. Εάν φορά φουσκωτό σωσίβιο να ενεργοποιήσει το μηχανισμό που θα το φουσκώσει ή στη περίπτωση που δεν διαθέτει τέτοιο μηχανισμό, να το φουσκώσει από το ειδικό στόμιο.
2. Να διατηρήσει οπτική επαφή με το σκάφος ώστε να βρίσκεται σε εγρήγορση για τη διαδικασία περισυλλογής ή προκειμένου να δώσει ακριβείς οδηγίες στο σκάφος όταν τον πλησιάσει ή όταν ο εντοπισμός του είναι δυσχερής λόγω κυματισμού ή νύχτας, χρησιμοποιώντας κάθε διαθέσιμο μέσο στη κατοχή του.
3. Να προστατευθεί από τα στοιχεία της φύσης: κυματισμό και κρύο, λαμβάνοντας την κατάλληλη θέση η οποία θα οδηγήσει στη διατήρηση των δυνάμεων του. Η λήψη της λεγόμενης και ως εμβρυϊκής στάσης με τα χέρια τυλιγμένα στο κορμό του σώματος και τα πόδια διπλωμένα προς την κοιλιά μειώνουν τις απώλειες ενέργειας. Εάν κάνει κρύο πρέπει να διατηρήσει τα ρούχα και τα παπούτσια του και να τα αφαιρέσει μόνο εάν τον εμποδίζουν στην προσπάθεια του να μείνει στην επιφάνεια. Πρέπει επίσης να φορέσει την κουκούλα του προκειμένου να ελαχιστοποιήσει την απώλεια της θερμότητας του σώματος από το κεφάλι. Η κουκούλα επίσης λόγω του συνήθους έντονου χρώματός της εξυπηρετεί και για τον ευκολότερο εντοπισμό του. Σε περίπτωση πολλαπλών ταυτόχρονα ανθρώπων στη θάλασσα ο εναγκαλισμός τους εξυπηρετεί προς τον ίδιο σκοπό. Πρέπει επίσης να προσπαθήσει να κρατήσει ανοικτές τις αεροφόρους οδούς του και να ελαχιστοποιήσει την κατάποση θαλασσίου νερού. Η θέση του σώματος με την πλάτη στο κύμα, θα μειώσει την πιθανότητα κατάποσης θαλάσσιου νερού.
4. Να κάνει οικονομία κινήσεων καθώς η ανάδευση του νερού που προκαλείται με την κολύμβηση απομακρύνει το ζεσταμένο από το ανθρώπινο σώμα νερό φέρνοντας κοντά του πιο ψυχρό, ενώ επιταχύνεται έως και 82 φορές την κατανάλωση θερμίδων. Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο ναυαγός ακόμη και εάν φορά σωσίβιο, δεν μπορεί με ευκολία να κολυμπήσει. Πολύ περισσότερο δε, δεν μπορεί με ευκολία να ανελκυθεί πάνω σε σκάφος, όπως με δραματικό τρόπο επιβεβαίωσε έρευνα του έγκυρου αμερικανικού περιοδικού Soundings.
Αρχικές ενέργειες
Η άμεση αντίδραση έχει ιδιαίτερη σημασία για την επιτυχή έκβαση της προσπάθειας για την περισυλλογή του. Από τη στιγμή που κάποιος θα πέσει στη θάλασσα οι κινήσεις που πρέπει να γίνουν άμεσα είναι:
• Ο πρώτος που θα το αντιληφθεί φωνάζει: άνθρωπος στη θάλασσα
• Ορίζεται άμεσα κάποιος ο οποίος τον παρακολουθεί διαρκώς και δεν τον αφήνει ούτε στιγμή από τα μάτια του, δείχνοντας πάντα με το χέρι του προς τη διεύθυνση του ναυαγού. Πρέπει να είναι σίγουρος ότι τον βλέπει και όχι να νομίζει ότι τον βλέπει!
• Πετάμε σωσίβιο, ή σωσίβια ή τα μπαλόνια, ή οτιδήποτε έχει ικανή πλευστότητα προκειμένου να βοηθήσει τον ναυαγό να μείνει στην επιφάνεια, αλλά και να οριοθετήσει την περιοχή του ατυχήματος. Το dan buoy το πετάμε ή αμέσως τότε, ή στην πρώτη αποτυχημένη προσέγγιση δίπλα από τον ναυαγό.
• Παράλληλα, και εφόσον υπάρχει ικανός αριθμός ατόμων, μέλος του πληρώματος εκπέμπει το σήμα επείγοντος PAN PAN PAN με το VHF του σκάφους. Εάν υπάρχει στο σκάφος συσκευή GPS σημειώνουμε το ακριβές στίγμα ή εάν η συσκευή έχει τέτοια λειτουργία, πατάμε το κουμπί MOB (Man Overboard).
Οι επόμενες κινήσεις εξαρτώνται από το είδος του σκάφους αλλά και τις επικρατούσες συνθήκες, όπως θα δούμε αναλυτικά στη συνέχεια. Κατά κανόνα προσπαθούμε κόψουμε ταχύτητα ορτσάροντας και να φέρουμε το σκάφος σοφράνο του ανθρώπου στη θάλασσα προκειμένου να τον προφυλάξουμε από το κύμα και τον αέρα μέχρι να τον φέρουμε και πάλι πάνω. Πάντα ο κυβερνήτης του σκάφους ο οποίος σε τελική ανάλυση έχει και την ευθύνη, θα αποφασίζει ποια είναι η καλύτερη μέθοδος που θα επιλέξει για την περισυλλογή του ανθρώπου από τη θάλασσα.
Σε περίπτωση που έχουμε μηχανοκίνητο σκάφος από το οποίο έπεσε άνθρωπος στη θάλασσα:
1. η άμεση κίνηση που πρέπει να πραγματοποιήσουμε είναι να στρέψουμε το σκάφος προς την πλευρά της πτώσης κόβοντας παράλληλα ταχύτητα, ώστε να μην τραυματίσουμε το θύμα της πτώσης με τις προπέλες. Στρίβοντας προς την πλευρά της πτώσης, η πρύμη του σκάφους ανοίγει προς την αντίθετη πλευρά και οι προπέλες απομακρύνονται από τον άνθρωπο στη θάλασσα.
2. Πάντα θυμόμαστε ότι δεν πρέπει ούτε στιγμή να τον αφήνουμε από τα μάτια μας.
3. Αμέσως μετά πρέπει με εξαιρετική προσοχή να πραγματοποιήσουμε τον ελιγμό, κύκλο, ώστε στο τελικό στάδιο της προσέγγισης να τον πλησιάσουμε πολύ αργά και να ακινητοποιήσουμε έγκαιρα τις μηχανές φέρνοντας τον από τη σταβέντο πλευρά του σκάφους.
4. Τότε θα πρέπει να του πετάξουμε το σωσίβιο με το σχοινί και να τον τραβήξουμε κοντά στο σκάφος.
Στροφή Butakoff ή Williamson
Μια άλλη μέθοδος για τον εντοπισμό ναυαγού είναι η μέθοδος Butakoff ή αλλιώς γνωστή και ως Williamson. Σύμφωνα με αυτή, με το που αντιληφθούμε το θύμα να πέφτει στο νερό, στρίβουμε προς την πλευρά της πτώσης μέχρι να προστεθούν 60 μοίρες από την αρχική μας πορεία. Τότε αμέσως στρίβουμε από την αντίθετη πλευρά μέχρι να αποκτήσουμε ακριβώς αντίθετη πορεία (αλλαγή 180 μοιρών). Πάνω στη ρότα μας θα συναντήσουμε τον άνθρωπο στη θάλασσα.
Μικρές διαφορές παρουσιάζει ο ελιγμός Quick Stop σε περίπτωση σκάφους με πλήρωμα δύο ατόμων. Τότε η πραγματοποίηση του ελιγμού απαιτεί τη χρήση εξοπλισμού της μορφής life sling και η διαδικασία περιγράφεται από τα έξι παρακάτω στάδια:
1. Πετάξτε αμέσως σωσίβιο και γυρίστε το σκάφος αντίθετα στον αέρα ώστε να μειώσει ταχύτητα και σχεδόν να σταματήσει.
1. Ανοίξτε τη συσκευή τύπου life sling και πετάξτε το σωσίβιο με όλο το μήκος του διαθέσιμου σχοινιού επιβεβαιώνοντας ότι η άκρη του είναι γερά δεμένη στο σκάφος.
2. Πραγματοποιήστε στροφή γύρω από το θύμα με τέτοιο τρόπο ώστε το σχοινί να τον ακουμπήσει και στη συνέχεια η κυκλική κίνηση του σκάφους να φέρει κοντά του το σωσίβιο.
3. Όταν το σωσίβιο φτάσει στον άνθρωπο στη θάλασσα, αυτός πρέπει να το περάσει πάνω από το κεφάλι του και να το τοποθετήσει κάτω από τις μασχάλες του.
4. Το σκάφος ξαναγυρνά κόντρα στον αέρα και τότε πρέπει να κατέβουν τόσο η τζένοα όσο και η μεγίστη.
5. Το σκάφος αφήνεται να οπισθοχωρήσει προς το θύμα και το πλήρωμα το φέρνει στο σκάφος τραβώντας το σχοινί.
Στη φάση των παραπάνω ελιγμών η εκκίνηση της μηχανής και η λειτουργία της στο ρελαντί θα προσφέρει επιπλέον ασφάλεια σε περίπτωση ανάγκης κάποιου χειρισμού εάν προσέξουμε να μην υπάρχουν σχοινιά που κρέμονται από το σκάφος και τα οποία ενδέχεται να μπλεχτούν στην προπέλα. Ωστόσο ο ελιγμός έχει μελετηθεί για να πραγματοποιείται με επιτυχία χωρίς τη χρήση κινητήρα.
Εκτός όμως από τον ελιγμό Quick Stop υπάρχουν και άλλες παραδοσιακές τακτικές ανάλογα με το είδος της πλεύσης που πραγματοποιούμε τη στιγμή της πτώσης του ανθρώπου στη θάλασσα, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Όρτσα
Εάν η ταχύτητα του σκάφους μας είναι μικρή, η άμεση κίνηση που πρέπει να κάνουμε είναι αυτή της ανακωχής πετώντας το δεμένο με σχοινί σωσίβιο και φέρνοντας τον άνθρωπο στη θάλασσα και πάλι μέσα στο σκάφος. Η ανακωχή επιτυγχάνεται πραγματοποιώντας αναστροφή (τακ) χωρίς να γυρίσουμε τις σκότες της τζένοας. Έτσι οι αντίθετα ασκούμενες δυνάμεις στη μεγίστη και τη μπλοκαρισμένη πλέον τζένοα ακινητοποιούν το σκάφος. Υπάρχουν όμως στην εποχή μας αρκετά πλέον σκάφη τα οποία δεν μπορούν (τουλάχιστον εύκολα) να πραγματοποιήσουν ανακωχή. Τέτοια είναι σκάφη με self tacking τζένοα ή σκάφη με μικρή υδροδυναμική αντίσταση. Αυτά τα σκάφη θα πρέπει να ακολουθήσουν την τακτική που ακολουθούμε όταν πλέουμε με μεγαλύτερη ταχύτητα τόσο, ώστε να μην επιτρέπεται ο χειρισμός που μόλις περιγράφηκε. Επίσης τον ίδιο χειρισμό πρέπει να πραγματοποιήσουν και τα μεγαλύτερου μήκους σκάφη τα οποία ακόμη και αν μπορούν να πραγματοποιήσουν ανακωχή, το σημείο που θα σταματήσουν λόγω της αδράνειας που προκαλεί η μεγάλη τους ταχύτητα, θα είναι αρκετά μακρινό ώστε να πετάξουν το σωσίβιο με το σχοινί στον άνθρωπο στη θάλασσα. Τι κάνουμε λοιπόν σε αυτή την περίπτωση. Παρακολουθώντας πάντα συνεχώς το θύμα, από όρτσα γυρίζουμε σε πλαγιοδρομία αφήνοντας όμως πνιγμένα τα πανιά ώστε να μην αναπτύξουμε ταχύτητα. Συνεχίζουμε σε αυτή την πλεύση για διάστημα τέτοιο το οποίο υπολογίζουμε ότι είναι ικανό για να σταματήσει το σκάφος με την ταχύτητα και την αδράνεια του μόλις κάνουμε την αναστροφή (τακ) έτσι ώστε να μην προσπεράσουμε και αφήσουμε πίσω μας το θύμα. Μόλις αυτή η απόσταση είναι ικανή, πραγματοποιούμε την αναστροφή και κατευθυνόμαστε σοφράνο (προσήνεμα) του θύματος. Αν το σκάφος μας μπορεί να σταματήσει με ανακωχή, τότε δεν γυρίζουμε τις σκότες της τζένοας αλλά λασκάρουμε τη μεγίστη μέχρι να βρεθούμε δίπλα στο θύμα. Αν δεν είναι εύκολο να πραγματοποιήσουμε ανακωχή, κατεβάζουμε έγκαιρα τα πανιά ώστε με την αδράνεια του σκάφους και το συνδυασμό ανέμου και κύματος να βρεθούμε σοφράνο του θύματος και να τον μαζέψουμε.
Πλαγιοδρομία
Σε περίπτωση που άνθρωπος πέσει στη θάλασσα ενώ πλαγιοδρομούμε, εάν αντιστρέψουμε τη πλεύση θα βρεθούμε στην περιοχή του θύματος. Ωστόσο για να αντιστρέψουμε την πλεύση έχουμε δύο επιλογές. Αυτή της πραγματοποίησης αναστροφής (τακ) ή υποστροφής (μπότζας). Και οι δύο περιπτώσεις εγκυμονούν κάποιους κινδύνους και η επιλογή πρέπει να γίνεται με βάση τις επικρατούσες συνθήκες. Ο κίνδυνος της αναστροφής είναι πάνω στην προσπάθεια μας και λόγω κύματος να μην επιτύχουμε την αναστροφή και να αναγκαστούμε να συνεχίσουμε σε πλαγιοδρομία για να κερδίσουμε ταχύτητα πριν την επιχειρήσουμε και πάλι. Αυτό όμως σημαίνει όχι χάνουμε χρόνο και απομακρυνόμαστε από το θύμα. Ο κίνδυνος της υποστροφής είναι ο γνωστός της αλλαγής πλευράς της μάτσας, που αν οι συνθήκες είναι οριακές και δεν γίνει προσεκτικά, μπορεί να οδηγήσει σε ατύχημα ή και στο ξαλμπούρωμα του σκάφους. Όποια περίπτωση και αν επιλεγεί, και πάλι ο στόχος μας είναι να έρθουμε και να σταματήσουμε το σκάφος σοφράνο του θύματος.
Δευτερόπρυμα
Όταν πλέουμε δευτερόπρυμα και πέσει άνθρωπος στη θάλασσα, προκειμένου να επιστρέψουμε κοντά σε αυτόν, πρέπει να αντιστρέψουμε τη πλεύση σε όρτσα. Δηλαδή εάν πηγαίναμε δεξήνεμοι δευτερόπρυμα, πρέπει να κάνουμε αναστροφή (τακ) και να γυρίσουμε σε όρτσα αριστερήνεμοι. Το αντίστοιχο ισχύει και για την αντίθετη πλεύση, δηλαδή από αριστερήνεμοι δευτερόπρυμα, πρέπει να γυρίσουμε δεξήνεμοι όρτσα. Όσο πιο γρήγορα πραγματοποιηθεί ο ελιγμός, τόσο λιγότερη θα είναι η ταλαιπωρία με τη γωνία της όρτσα πλεύσης. Στόχος μας όπως σε κάθε περίπτωση, η ακινητοποίηση του σκάφους, σοφράνο του θύματος.
Κατάπρυμα
Για την περίπτωση της πτώσης ανθρώπου στο νερό ενώ πλέουμε κατάπρυμα, θα πρέπει να εξετάσουμε δύο εναλλακτικά σενάρια. Αυτό της χρήσης μπαλονιού ή της μη χρήσης. Εάν δεν έχουμε μπαλόνι, αμέσως γυρίζουμε όρτσα και πραγματοποιώντας διαρκείς αναστροφές (τακ) σύντομα θα βρεθούμε κοντά στο θύμα. Λίγο διαφορετική είναι όμως η περίπτωση όταν πλέουμε με ανεβασμένο μπαλόνι. Για να το κατεβάσουμε και να ανεβάσουμε τζένοα ώστε να έχουμε τη δυνατότητα να πλεύσουμε όρτσα, θα περάσει ένα σημαντικό διάστημα κατά το οποίο είναι πιθανό και να χάσουμε την οπτική επαφή με το θύμα. Το μυστικό σε αυτή την περίπτωση είναι κάποιος να κρατήσει τον ακριβή χρόνο της πτώσης του θύματος στο νερό. Υπολογίζουμε το χρόνο της πλεύσης κατάπρυμα μετά την πτώση, και ορτσάρουμε ταξιδεύοντας για το ίδιο ακριβώς διάστημα. Μόλις συμπληρωθεί το ακριβώς ίδιο διάστημα, γυρίζουμε πλαγιοδρομία, και θα βρεθούμε δίπλα στο θύμα. Η απόσταση φυσικά της πλεύσης όρτσα είναι μεγαλύτερη αλλά καθώς η ταχύτητα στα κατάπρυμα είναι πιο αργή, χονδρικά δημιουργούμε με τη πλεύση μας ένα ισοσκελές τρίγωνο το οποίο μας φέρνει σοφράνο από τη θέση του θύματος.
Απάντηση με παράθεση
